Sedir Ağacı ile İlgili Ayrıntılı Bilgiler

05.05.2023

Sedir Ağacı Nedir?

Botanik biliminde sedrus libani diye bilinen sedir ağacının diğer bir ismide Lübnan sediridir. Bilimsel adıyla Cedrus cinsine ait olan iğne yapraklı, çamgiller (Pinaceae) familyasından bir ağaç türüdür. Lübnan bayrağındaki sedir ağacı resmi de tesadüf değildir. Piramit şeklinde bir yapıya sahiptir ve yılbaşı ağacı olarak da kullanılması nedeniyle hızlıca yok olmaya doğru gitmektedir. Reçineli çam cinsi iğne yapraklı bir ağaç cinsi olduğu için yaz kış yeşil rengini korur, bir özelliği de içindeki reçinesinin kimyasal özelliğidir. Bu özellik sayesinde kurtlar ve haşereler bu ağaca gelemezler ve bin yıl kadar yaşayanları vardır. Uygun ortamda reçinesinin mikrop öldürücü özelliği sebebiylede ilaç olarakda kullanılmıştır. Kehribar bu ağacın reçinesinin fosilleşmesi ile elde edilmektedir.

Osmanlıda kozmetikde kozalaklarının ise bitki çayı olarak kullanılmakta olduğunu görmekteyiz. Böceklenmeye ve kurtlanmaya karşı reçinesi eski Mısırda mumyalamada kullanılmıştır ayrıca ilk çağlardan itibaren gemicilik sektöründe de kullanılmaktadır. Ülkemizde ise Akdeniz bölgesinde bolca yetişen bir ağaç türüdür.
 

Sedir Ağacının Türleri:

Sedir ağaçları, Cedrus cinsine ait olan dört farklı tür içermektedir. İşte bu türler:

1- Sedir (Cedrus libani): Lübnan sediri veya Doğu Akdeniz sediri olarak da bilinir. Orta Doğu'nun dağlık bölgelerinde, özellikle Lübnan ve Türkiye'nin Toros Dağları'nda doğal olarak yetişir. Kozalakları silindirik şekle sahiptir ve tohumları kanatlıdır.

2- Atlas Sediri (Cedrus atlantica): Atlas Dağları'na özgüdür ve Kuzey Afrika (Cezayir ve Fas) ile batıda İspanya'ya kadar yayılış gösterir. Kozalakları küresel veya silindirik şekildedir ve tohumları kanatlıdır. Bu türde çeşitli seleksiyonlar ve kültivarlar bulunmaktadır.

3- Himâlâya Sediri (Cedrus deodara): Himalayalar'ın batı kesimlerine özgüdür ve Afganistan, Hindistan, Pakistan ve Nepal'de bulunur. Kozalakları silindirik veya yumurta şeklindedir ve tohumları kanatlıdır. Bu türde de farklı seleksiyonlar ve kültivarlar mevcuttur.

4- Büyük Okyanus Sediri (Cedrus brevifolia): Büyük Okyanus adalarına özgüdür ve özellikle Atlas Okyanusu'ndaki Kanarya Adaları'nda bulunur. Diğer sedir türlerinden daha küçük bir ağaçtır. Kozalakları silindirik veya oval şekillidir ve tohumları kanatlıdır.

Bu dört sedir türü, genellikle süs bitkisi olarak yetiştirilir ve peyzaj düzenlemelerinde kullanılır. Her bir türün kendine özgü özellikleri vardır, ancak hepsi dayanıklı, dekoratif ve değerli ağaçlardır. Günümüzde, sedir ağaçları doğal yaşam alanlarının korunması gereken türler arasındadır. Bazı sedir türleri tehdit altında olduğundan, bu ağaçların kesilmesi ve ticaretinin sınırlanması gerekmektedir. Doğal yaşam alanlarının korunması ve sürdürülebilir ormancılık uygulamaları, sedir ağaçlarının gelecekte varlığını sürdürebilmesi için önemlidir.